De officiële functie van Zef Hemel luidt ‘Hoogleraar revitalisering van stad en land’, maar hij is bekender onder de titel ‘Wandelprofessor’. Om uit te zoeken wat er nu werkelijk aan de hand is in Nederland (en specifiek in de drie noordelijke provincies), maakt hij sinds drie jaar wandelingen met Jan en Alleman. Vandaag wandel ik met hem mee.
6 juni, 2025
Tekst gaat verder onder de video
Zef en ik ontmoeten elkaar achter de Schierstins, de rond 1300 gebouwde verstevigde woontoren in Feanwâlde. Vanaf hier lopen we het Bûtefjild in. De zon schijnt, planten staan in bloei en veel mensen maken een tochtje op de fiets. Het oogt vredig, maar schijn bedriegt. Want precies hier ligt de bestandslijn tussen botsende belangen. Aan de ene kant de boeren, die uitgedaagd zijn om grotere stallen te bouwen, met weer nieuwe hypotheken. Die het grondwater graag laag hebben, zodat de koeien het land op kunnen. Maar ze boeren op veenweide, de grond klinkt een centimeter per jaar in. Er is sprake van verdroging, van oxidatie: “Op deze manier is er over 25 jaar geen veen in Friesland meer. Het is een bom CO2 die omhoogkomt.” Het gebied aan de andere kant van het betonnen pad is natuur. Het mag niet gemaaid worden. Er bevinden zich graslanden, petgaten, broekbossen, waterplassen en riet- en ruigtevelden. Zef: “Dit pad is de bestandslijn. Hier vallen kabinetten over.”
Tekst gaat verder onder de foto
Wie wandelt met Zef loopt het risico de moed te verliezen. Hij weet onderbouwd uit te leggen dat we met z’n allen de verkeerde kant uit rennen. Dat grote gevaren ons bedreigen: dat Rotterdam niet meer te redden is, Amsterdam misschien nog net. Dat de IJssel dreigt op te drogen. Dat Friesland in het IJsselmeer zal komen te liggen. Het zijn wicked problems, elke oplossing veroorzaakt weer nieuwe problemen.
Tekst gaat verder onder de foto
Het moet anders, maar hoe? Hoe kunnen we maatschappelijk veranderen in een duurzame richting? Zefs vakgebied, de planologie, komt met grote toekomstplannen vol vakjargon. Zef kiest een andere route: hij wandelt. Om contact met zijn omgeving te maken, om contact met mensen te maken. Vier uur trekt hij uit voor iedereen met wie hij wandelt, ook met mij. Sinds er een artikel over hem in de krant stond, melden mensen zich spontaan aan. Niet de beleidsmakers of de politici, maar ‘gewone’ mensen: jongeren met een burn-out, mantelzorgers. “Ik hoor het echte leven.”
Tekst gaat verder onder de foto
“Is er nog hoop?” vraag ik Zef, aan het begin van onze wandeling. Het kost hem tijd om een antwoord te formuleren. Maar aan het eind van de wandeling komt het toch: “Ik ben een profeet, geen tovenaar.” Zef waarschuwt dat het anders moet, zonder dat hij erin gelooft dat we met technologie alles kunnen fixen. “Toch word ik er niet somber van, en dat komt door wat ik doe. In plaats van te versnellen, wat gezien de urgentie van de problemen logisch is, kiest ik ervoor om te vertragen. Vertragen blijkt effectief, het zet de samenleving even stil. Het maakt een einde aan de vervreemding. Ik voel het fysiek. Ik slaap beter. En ik kan ook helderder denken.” Ook al duurde onze wandeling geen vier uur, ik begin te voelen wat hij bedoelt. Dat geeft mij weer hoop.
Lees meer over Mirella’s bezoek aan De Bonte Parels en De Heilige Driehoek, Oosterhout, de Leijsenakkers.
Geef een reactie